17 MADDEDE TİP’İN YÜKSEKÖĞRETİM POLİTİKASI
1980 askeri darbesinin ürünü YÖK’ün kurulmasıyla ve özelleştirmeye dayalı neoliberal politikalarla başlayan, üniversiteleri devletin, siyasi iktidarların ve sermayenin denetimi altına almaya çalışan süreç 20 yıllık AKP iktidarıyla doruğa ulaştı. Bugün niteliksiz, içi boş, apartman üniversiteleriyle, akademik yeterliliği olmayan yandaşlarla doldurulmuş kadrolarıyla, üniversite bileşenlerinin iradesini hiçe sayan tepeden inme kararlarla, Cumhurbaşkanınca atanmış kayyum rektörlerle, bilimsellikten gitgide uzaklaşan ve metalaşan eğitimiyle, ağır yıkıma uğratılmış bir akademiyle karşı karşıyayız.
Bugün hem ülkenin hem de üniversitelerin yeniden kurulacağı bir dönemin öngünündeyiz. TİP Bilim Kurulu olarak yeni üniversitenin kurucu temel ilkelerini kamuoyuyla paylaşmayı görev biliyor ve akademinin ilerici tüm bileşenlerini süreci birlikte tartışmaya davet ediyoruz.
1. Üniversiteler özgür ve eleştirel düşüncenin yeşereceği, aklı ve bilimi temel alması gereken kurumlardır.
2. Üniversite eğitimi kamusal, bilimsel, laik, nitelikli ve parasız olmalıdır.
3. Eğitimde fırsat eşitsizliğine yol açan Devlet – Vakıf Üniversitesi ayrımı ortadan kaldırılmalı, eğitim ve bilim emekçilerini sömürüp üniversiteyi bir diploma fabrikasına dönüştüren Vakıf Üniversiteleri kamulaştırılmalıdır.
4. Fiziki ve bilimsel yeterlilikleri sağlamadan açılan “tabela üniversiteleri” üniversite yeterlilik koşullarını üzerinden yeniden değerlendirilmelidir. Bu doğrultuda kamusal bir planlama ile ülkenin üniversite ihtiyaçları belirlenmeli ve söz konusu mevcut üniversiteler bu plan doğrultusunda kapama ve birleşme dahil çeşitli yöntemlerle yeniden yapılandırılmalıdır.
5. Yükseköğretime ayrılan yıllık kamu bütçesi, merkezi yönetim bütçesinin %5’inin altına düşmemelidir. Üniversiteler kendi bütçelerini hazırlama ve yönetmede özgür olmalıdır. Ek kaynak yaratma gerekçesiyle eğitimi ticarileştiren tüm uygulamalar sonlandırılmalı, üniversiteler şirketlerin güdümünden çıkarılmalıdır.
6. Üniversiteler idari, mali ve akademik olarak özerk ve denetlenebilir olmalı, denetim hem üniversite bileşenlerince hem de kamu eliyle yapılmalı ve topluma açık şekilde gerekli bilgilendirme yapılmalıdır.
7. Siyasi gerekçeler nedeniyle KHK’larla haksız yere üniversiteden ihraç edilen Barış Akademisyenleri dahil tüm akademisyenler ve öğrenciler kurumlarına geri dönmelidir.
8. Atanan tüm kayyum rektörler görevden alınmalıdır. Üniversitelerin yönetimi, bileşenlerinin iradesine bırakılmalıdır.
9. Üniversitelerde öncelikle özgür seçim yapılabilecek koşullar sağlanmalı, ardından öğretim elemanları, idari personel ve öğrenciler dahil tüm bileşenlerin iradesiyle, belli akademik ve idari ölçütleri sağlayan adaylar arasından yönetim (rektör, dekan, vb.) seçimleri yapılmalıdır. Rektörlerin yetkileri azaltılmalıdır.
10. YÖK kaldırılmalı, yerine üniversiteler arası koordinasyonu sağlayacak, bileşenlerin temsilcilerinden oluşan bir üst kurul oluşturulmalıdır. Bu kurul atama, vb. hiyerarşik görevleri üstlenmemeli, toplumun gereksinimlerine uygun eğitim ve bilim politikalarını planlanmalıdır.
11. Öğrencilerin sağlıklı beslenme, güvenli ulaşım ve barınma hakları güvence altına alınmalı, kamusal yemekhane ve yurtlar tüm üniversitelerde kurulmalı, tüm cemaat- tarikat yurtları ve özel yurtlar kamulaştırılmalıdır.
12. Tüm kadro ve kademelerdeki bilim ve eğitim emekçilerinin güvencesiz çalışma koşulları ortadan kaldırılmalı, niceliğe odaklanmayan, niteliği ve toplumsal yararı gözeten bir ölçme-değerlendirme sistemiyle kalıcı kadrolar sağlanmalıdır. İş güvencesinin bulunmadığı bir ortamda, güç odaklarından bağımsız, özgür, bilimsel üretimin sağlanamayacağı unutulmamalıdır.
13. Devlet ve vakıf üniversitelerindeki tüm üniversite çalışanlarının ücret düzeyi eşit ve insanca yaşanabilir seviyede olmalıdır.
14. İntihal, parayla tez yazdırma, atıf çeteleri/ağları kurma, vb. akademik etik değerleri hiçe sayan uygulamalara sıkı bir denetimle son verilmelidir.
15. Üniversitelerde üretilen bilim, üniversite yerleşkeleri, doğaya ve canlılara zarar vermemeli, yerleşkeler erişilebilir olmalıdır.
16. Yükseköğretimin her kademesinde toplumsal cinsiyet eşitliği gözetilmeli, hiç kimseye dini, dili, ırkı, cinsiyeti ve cinsel yönelimi nedeniyle ayrımcılık uygulanmamalıdır.
17. Üniversitelerde ifade özgürlüğü, örgütlenme ve gösteri hakkı güvence altına alınmalı, yerleşkelerde polis ve özel güvenliğin bulunmasına son verilmelidir.
TİP BİLİM KURULU
